Een goed bewegwijzerde route blijft alleen bruikbaar als ze goed onderhouden wordt. Daar zorgen Jurgen Deprez en zijn collega’s voor. “Lokale besturen maar ook gewone wandelaars en fietsers, kunnen problemen melden via routechirurg.be,” legt Jurgen uit.

Elke paal heeft een unieke code, zodat meldingen snel kunnen worden verwerkt. “We ontvangen de meldingen op onze tablets en zien meteen op de kaart waar het probleem is. Soms is het een verdwenen bord, soms een paal die omver is gereden,” vertelt Jurgen.

Het onderhoud gebeurt meestal in duo’s. “Zo werken we efficiënter en kunnen we sneller problemen oplossen.” Dankzij de meldingen van de meters, peters en andere mensen maar ook dankzij het nauwkeurige systeem worden alle meldingen zorgvuldig opgevolgd. Zo blijft het fiets- en wandelnetwerk van West-Vlaanderen altijd in topvorm.

Els Boone uit Klerken is meter van twee parcours van het fietsnetwerk Westhoek en een wandelparcours in Woumen. “Mijn man en ik houden van fietsen en wandelen. Het is puur genieten én tegelijk iets nuttigs doen,” vertelt Els enthousiast. Haar taak? Eén keer per jaar controleert ze haar parcours: staan de borden er nog, zijn ze leesbaar en is het wegdek in orde? Bij problemen maakt ze foto’s en stuurt ze die via de digitale TRIS-databank naar Westtoer.

Volgens Els is het de ideale manier om het nuttige aan het aangename te koppelen. “We maken er een daguitstap van: laat ontbijten, een drankje en een pannenkoek onderweg. Het is echt genieten,” zegt Els. Zelfs als ze een kapot bord buiten haar routes ziet, meldt ze dat. “Het is bijna een automatisme,” lacht ze.

Haar motivatie is simpel: “Je bent in de natuur, doet iets voor de gemeenschap én ontdekt telkens nieuwe plekjes.” Voor Els is meter zijn meer dan een taak – het is een passie.

“Je zit in de natuur, doet iets voor de gemeenschap én ontdekt telkens nieuwe plekjes!” Meter Els Boone

West-Vlaanderen telt maar liefst 9.000 kilometer aan fiets- en wandelroutes. Het onderhouden van deze routes is een taak die Westtoer met trots samen met een team van enthousiaste vrijwilligers uitvoert: de meters en peters. Laura Cherlet, vrijwilligerscoördinator, legt uit: “Vandaag zijn er 555 actieve meters en peters, en nog eens 260 kandidaten op een reservelijst. Meestal kan ik alle routes verdelen onder de huidige vrijwilligers, zo groot is hun enthousiasme.”

De meters en peters controleren de bewegwijzering en melden problemen, zoals omvergereden palen of ontbrekende borden. Aan het begin van het werkjaar ontvangen ze een werkmap met een werkkaart, een duidelijke handleiding, instructievideo's en handige tips. “Alles is stap voor stap uitgelegd, zodat ze goed voorbereid op pad kunnen,” zegt Laura.

De inzet van deze vrijwilligers wordt enorm gewaardeerd. “Elk jaar tonen we onze dankbaarheid door hen een klein geschenk te geven. Zo gaven we ooit een herbruikbare drinkfles met het logo van Westtoer. Een peter nam zijn fles mee naar Jordanië, maakte een foto in de woestijn en stuurde die door,” vertelt Laura lachend. “Het is leuk zo’n berichten te krijgen. Zo zie je hoe gemotiveerd onze peters en meters zijn.”

Horeca speelt een belangrijke rol langs de fiets- en wandelroutes in West-Vlaanderen. Ines Vandaele, sectorcoördinator, legt uit waarom: “Mensen maken graag een tussenstop om iets te eten of te drinken, waardoor een fietsroute al snel een volledige daguitstap wordt.”

Westtoer houdt hier rekening mee door routes zo te plannen dat ze langs gezellige cafés, restaurants, logies en toeristische infopunten komen. Al blijft de fietskwaliteit de prioriteit. “Zo worden toeristische uitbaters ambassadeurs van de regio,” gaat Ines verder. “Daarnaast kunnen logiesuitbaters gepersonaliseerde fietslusjes bestellen die vanuit hun zaak vertrekken. Gasten krijgen zo een kant-en-klare route met tips voor onderweg.”

Ook musea en attracties profiteren van de routes, al ligt de focus vaak anders dan bij horeca. Annelies Gobert, projectconsultant, legt uit: “Fietsers die een grote tocht maken, stoppen niet snel voor een museumbezoek. Maar een museumbezoek in combinatie met een wandellus zien we wel vaker.

Daarnaast dienen musea en attracties vaak als infopunten, waar bezoekers brochures en tips voor andere routes kunnen vinden. Hierdoor ontdekken ze steeds meer van wat de regio te bieden heeft.

De bestellingen worden verstuurd door het Team Hospitality. Wendy Tyteca en haar collega Batel Negussie Alemu zorgen voor een vlotte verwerking: “We maken een picklist, halen de producten uit de rekken en controleren alles zorgvuldig. Daarna maken we de pakbonnen en zetten we de pakketten klaar voor verzending.”

Het team streeft ernaar om elke bestelling zo snel mogelijk de deur uit te krijgen. “We verzenden dagelijks en als het kan zelfs twee keer per dag,” zegt Wendy. “Onze belofte is om alles binnen twee werkdagen te verwerken, maar vaak lukt dat al de volgende dag,” glimlacht Batel.

De vernieuwde webshop van Westtoer maakt het bestellen van kaarten en routes eenvoudiger dan ooit. Nicolas Fivet, Digital Project Manager, legt uit: “We werken nu met Shopify, een van de grootste e-commerceplatformen ter wereld. Dat maakt bestellen makkelijk en snel. Gebruikers kunnen in twee klikken een bestelling plaatsen en betalen met alle gangbare betaalmiddelen, zelfs Apple Pay en Google Pay.”

De webshop biedt zowel gratis als betalende producten aan. “We houden de prijzen zo laag mogelijk. “We willen vooral dat iedereen onze routes kan ontdekken en naar West-Vlaanderen komt,” benadrukt Nicolas.

Het resultaat? Zegt Lien Vanhaverbeke, medewerker online marketing: "Vorig jaar werden er meer dan 100.000 producten verkocht via de webshop."

Routes zijn krachtige instrumenten om een regio in de kijker te zetten. Ilse Dekeijzer, regiomedewerker voor het Brugse Ommeland, legt uit: “Elk jaar kiezen we een thema om onze regio te promoten. In 2024 draaide alles rond kastelen en abdijen. We stippelden routes uit langs erfgoed en organiseerden evenementen met de eigenaars van deze locaties.”

Ook in 2025 speelt beleving een centrale rol, met de campagne ‘Goed Gelegen’. “We plaatsen hangmatten met ons logo op bijzondere plekken. De keuze van deze locaties is een puzzel, want we werken samen met Agentschap Natuur en Bos, Natuurpunt en andere partners,” vertelt Ilse.

Suggestielussen zorgen voor extra flexibiliteit. “Fiets- en wandelnetwerken zijn er al, wij voegen een thema toe. Zo brengen we onze regio op een toegankelijke manier tot leven en spreiden we bezoekers beter.”

De fiets- en wandelroutes van Westtoer verbinden niet alleen mooie plekken, maar ook mensen en verhalen.

Als een nieuwe route klaar is, zorgt Sarah Verbrugghe, marketingmedewerker, voor de promotie. “We kijken wat de troeven van de route zijn: een nieuw natuurgebied, mooie uitzichten of gezellige stops. Met fotomateriaal maken we mensen warm om de route te ontdekken,” legt Sarah uit.

De promotie verloopt via verschillende kanalen. “Onze nieuwsbrieven spelen een grote rol. Ze bereiken trouwe fans die altijd op zoek zijn naar nieuwe tips ,” vertelt Sarah. Ook sociale media zijn belangrijk. “Via het merk Visit West-Vlaanderen delen we routetips en nieuwigheden. Die berichten doen het altijd goed, want mensen zoeken graag inspiratie.”

Daarnaast werkt Westtoer samen met lokale media zoals vb. kranten om een breed publiek binnen West-Vlaanderen te bereiken en later breidt deze samenwerking uit naar andere regio’s.

Een bijzonder promotieproduct zijn de gepersonaliseerde fietslussen. “Toeristische diensten en ondernemers kunnen een eigen route aanvragen, met hun naam en tips voor onderweg,” zegt Sarah. “Dit is enorm populair en zorgt voor extra zichtbaarheid.”

Een picknick onderweg maakt een fiets- of wandeltocht nog leuker. Sandra Soetaert, coördinator recreatieve infrastructuur en tuin- en landschapsarchitecte, leidt het ‘picknickplan’ van Westtoer:

“Ons doel is om in elke West-Vlaamse gemeente minstens één volwaardige picknickplek aan te bieden.” Vandaag hebben 52 van de 64 gemeenten al zo’n plek; de rest volgt in 2025.

Een volwaardige picknickzone is meer dan een tafel en een bank. “We kiezen voor kwalitatief en duurzaam meubilair in onze huisstijl, op mooie, veilige locaties langs het netwerk”, vertelt Sandra.

Opvallend is dat er bewust geen vuilbakken worden geplaatst. “We geloven dat mensen hun afval zelf meenemen. Zonder vuilnisbakken blijft het ongedierte weg én de natuur in balans,” legt Sandra uit. “Zo hebben we picknickplaatsen waar je midden in het groen kunt pauzeren en genieten, zonder sporen achter te laten.”

Een route van Westtoer is meer dan een pad dat je volgt. Dieter Geernaert, projectmanager recreatie, legt uit hoe beleving centraal staat:

“We proberen altijd voor dat extraatje te gaan langs onze routes, zoals rustplekken, picknickplekken, uitkijkpunten of spelelementen voor kinderen.” Ook het landschap zelf speelt een rol: het vertelt verhalen over natuur, toerisme en geschiedenis.

Een van de nieuwe trends zijn micro-avonturen: kleine avonturen die de route bijzonder maken. “Dat kan een zoektocht zijn via een app, een kunstinstallatie op een bijzondere plek of een spelvorm voor kinderen,” zegt Dieter. “Zulke ervaringen maken een route leuker en blijven langer bij.”

Gelijktijdig met het plaatsen van de bewegwijzering zorgen Peggy en Siel dat alles online komt.

Peggy: “Ik plaats de route op onze website en het GPX-bestand wordt automatisch gegenereerd door TRIS. Zo kunnen wandelaars en fietsers de routes downloaden en gebruiken op hun smartphone of GPS. Daarnaast sturen we alle data ook door naar Toerisme Vlaanderen, zodat de netwerken zichtbaar zijn in hun routeplanners.”

Siel vult aan: “Per netwerk kiezen we vijf tot zeven bijzondere plekken: mooie landschappen, erfgoed of unieke bezienswaardigheden. Die lichten we extra uit, met foto’s en uitleg. Zo krijgen bezoekers meteen een idee van wat hen te wachten staat.”

Zodra de borden besteld en geleverd zijn, trekken Thibo Simoens en zijn collega’s eropuit om ze te plaatsen. “Met zeven werknemers zetten we de routes uit over heel West-Vlaanderen,” vertelt Thibo.

De plaatsing gebeurt zorgvuldig en volgens plan. “We krijgen van Glenn en Siel een plannetje en via het TRIS-systeem zien we exact waar elk bord moet komen,” legt Thibo uit. Het gaat om verschillende soorten borden: netwerkborden met knooppuntnummers, zeshoekige borden voor lusvormige routes en zelfs klinknagels voor erfgoedwandelingen.

De grootste uitdaging? “Soms moeten we met materiaal een hele afstand te voet afleggen door zandduinen of bossen. En na lange regenperiodes is het echt ploeteren in het slijk,” lacht Thibo. Maar het resultaat is het waard: duidelijke en stevige bewegwijzering voor alle wandelaars en fietsers in West-Vlaanderen.

Na de bestelling van de borden, start Stefaan Meulemeester met de planning voor de plaatsing. Wanneer de leveringen aankomen, maakt de terreinploeg zich klaar om de borden te plaatsen. Dit vraagt om een strakke organisatie, want naast nieuwe borden, moeten ook beschadigde exemplaren vervangen worden. Dat zijn er jaarlijks tot wel 2.500.

“Het vaakst zien we dat een paal omvergereden is,” legt Stefaan uit. “Dat gebeurt vaak tijdens landbouwactiviteiten, bijvoorbeeld bij de maïsoogst, of door een verkeersongeval.”

Soms moeten de medewerkers met kruiwagens en cement diep het bos in, op plekken waar geen voertuigen mogen komen. “We gaan door weer en wind,” zegt Stefaan, “Alleen bij zware sneeuwval blijven we in het magazijn. Dan sorteren we materialen of zijn er andere klussen. Dat moet ook gebeuren,” lacht Stefaan.

Een lusvormige wandelroute staat er meestal in een week, een volledig wandelnetwerk duurt één tot twee maanden. Dit vraagt 2 tot 4 medewerkers, afhankelijk van de grootte van het netwerk. “Meestal rekenen we in palen. Als er nieuwe palen moeten geplaatst worden, dan stellen we er ongeveer 8 à 12 op per dag,” verduidelijkt Stefaan.

Bij de keuze van een startplek voor een wandel- of fietsroute wordt rekening gehouden met parkeermogelijkheden. “We kiezen bewust voor plaatsen met voldoende parkeergelegenheid, liefst gratis, en als het kan met ook sanitaire voorzieningen of horeca in de buurt,” vertelt Glenn. Zo wordt de route toegankelijk en aantrekkelijk voor een breed publiek.

Op deze startplaatsen wordt een duidelijk en informatief startbord geplaatst. “Zo’n bord is meer dan een vertrekpunt,” zegt Siel. “Het is ook een inspiratiebron voor fietsers en wandelaars. Het is een herkenningspunt voor wie de route aflegt, maar trekt ook de aandacht van voorbijgangers. Die worden dan misschien geïnspireerd om de route later eens te verkennen.”

In een volgende fase zorgt Peggy Andries, grafisch medewerker cartografie voor de bestelling van de borden. Op basis van de data in TRIS berekent het systeem automatisch hoeveel borden nodig zijn en waar ze komen. “Elke nacht genereert het systeem van iedere route en netwerk een lijst van alle bijhorende borden, ” legt Peggy uit. “Zo weten we exact welke borden nodig zijn.”

Via een geautomatiseerd proces krijgen de terreinploegen daarna een overzicht van de borden die klaar zijn om geplaatst te worden.

Parallel werkt Peggy aan de eerste versie van de routekaart. Deze eerste kaart wordt ook doorgestuurd naar Inter, het Vlaams expertisecentrum voor toegankelijkheid. "Wij stippelen een trajectvoorstel uit voor een toegankelijke route die we op knelpunten laten screenen door Inter," voegt Peggy toe.

Wanneer de route definitief is vastgelegd, inventariseert Wim Reyns, assistent recreatieve infrastructuur, waar de bewegwijzering moet komen. “Ik ga ter plaatse kijken waar de borden exact moeten staan en geef alles in via ons TRIS-systeem,” legt Wim uit. “Moeilijke situaties, zoals smalle voetpaden of onstabiele ondergrond, worden gebundeld zodat onze technisch medewerkers perfect weten wat te doen.”

De inventarisatie levert een overzicht op van duizenden borden. Zodra alles klaar is, zorgt Peggy voor de lay-out en kunnen de borden besteld worden.

Een nieuwe fiets- of wandelroute komt altijd tot stand in samenwerking met lokale partners. Jolien Vergote, publiekswerker bij Toerisme Roeselare, vertelt hoe dat voor haar stad werkt: “Met een fiets- of wandelroute willen we de verschillende buurten en deelgemeenten in de kijker zetten, en meteen ook inzetten op thematische routes die een directe link hebben met onze speerpunten.

Voor Roeselare zijn dat shoppen, fietsen en ook voeding. Zo hebben we vorig jaar samen met Westtoer een nieuwe Groene Ronde rond Roeselare uitgewerkt die gaat langs de mooiste groene plekjes en ook onze speerpunten aan bod laat komen.

In overleg met het stadsbestuur wordt bekeken welke interessante stops– de zogenaamde POI’s– zeker meegenomen moeten worden in de route. Nieuwe parken, fietspaden en pleinen brengen kansen met zich mee. Zo wilden wij zeker het nieuwe Moermanpark mee opnemen in de Groene Ronde. We willen iedereen inspireren om niet alleen het stadscentrum te bezoeken maar ook om op ontdekking te gaan, langs groene en veilige routes,” vertelt Jolien.

Wanneer de route vastligt, zorgt Peggy Andries voor de cartografie en de opmaak van de routekaarten. “Ik gebruik TRIS, ons beheersysteem waarin we alle routes, netwerken en bewegwijzering intekenen en beheren. Het is als een digitale inventaris, waar we alles vastleggen: van de routes zelf tot de 47.000 bewegwijzeringsbordjes en bijna 24.000 palen die vandaag in West-Vlaanderen staan.”

OpenStreetMap vormt de basis voor TRIS. “Zo zorgen we ervoor dat onze routes perfect aansluiten op de bestaande infrastructuur. We weten precies of een pad verhard is, of er kasseien liggen en of het geschikt is voor fietsers of wandelaars,” legt Peggy uit. De eerste versie van de kaart wordt altijd besproken met lokale partners. “Samen controleren we of alles klopt: de verharding, de knooppunten, de veiligheid. Zo creëren we een kaart die uitnodigt om op pad te gaan.”